Klinička mikrobiologija
INFO
KONTAKT INFORMACIJE
PRIJEM MATERIJALA 8-10H
IZDAVANJE NALAZA 12-14H
tel. + 387 33 297 915
fax. +387 33 298 525
Šef Odjeljenja prim.mr.sci.dr Mirela Babić, br.tel 033/297-966
Odgovorni laboratorijski inženjer Amra Zec, dipl.ing.MLD
Laboratorij za kontrolu bolničkih infekcija tel. 033 298 289
Laboratorij za proizvodnju hranjivih podloga i sterilizaciju br. tel. 033 297 204
Laboratorij za parazitologiju tel. 033 298 248
Laboratorij za mikologiju tel. 033 297 931
Dezinfekciona stanica KCUS tel. 033 297 738
Prijemna ambulanta i ordinacija za konsultativno specijalističke preglede:
- (DIP PRIZEMLJE)- BR.TEL 033/297-923
- (DIP III SPRAT) – BR.TEL 033/298-681
Šef Odjeljenja prim.dr Daria Bekić, br.tel 033/298291; 033/298285
Odgovorni laboratorijski inženjer Lejla Osmanović, MA lab tehnologija
Laboratorij za dijagnostiku urogenitalnih infekcija br.tel. 033 298 355
Laboratorij za dijagnostiku gnojnih i septičnih infekcija br.tel. 033 298 291
Laboratorij za opštu bakteriologiju tel. 033 298 291
Laboratorij za dijagnostiku anaerobnih infekcija br.tel. 033 297 378
Laboratorij za dijagnostiku crijevnih bakterijskih infekcija br.tel. 033 298 248
Šef Odjeljenja prim.dr Suzana Arapčić br.tel 033/297-966
Odgovorni laboratorijski inženjer Amela Babović, MA lab tehnologija
Laboratorij za izolaciju i tipizaciju virusa tel. 033 297 888
Laboratorij za serološku dijagnostiku infektivnih oboljenja br.tel 033 298 221; 297 920
Laboratorij za molekularnu mikrobiologiju tel. 033 297 888
Broj tel odjeljenja: 033 290 606
Šef Odjeljenja prim.dr Jasmina Mornjaković-Abazović, br. tel. 033 290 605
Odgovorni laboratorijski inženjer Marija Omerović, dipl.ing.MLD
INFO PANEL
Klinička mikrobiologija KCUS ima za cilj da građanima Bosne i Hercegovine pruži usluge iz oblasti mikrobiološke dijagnostike, prateći savremene zahtjeve medicine i da otvori nove mogućnosti istraživačkog rada iz svih oblasti mikrobiologije. Klinička mikrobiologija je izvrsna baza za edukaciju i naučnoistraživački rad u kojoj zdravstveni profesionalci različitih usmjerenja stiču laboratorijske vještine i teoretska znanja. U komunikaciji sa stručnjacima i naučnicima u zemlji i inostranstvu, traže se rješenja stručnih i naučnih problema, te razmjenjuju iskustva iz oblasti mikrobiologije (virusologije, bakteriologije, mikologije, parazitologije, infektivne imunologije, molekularne mikrobiologije), kao i bliskih disciplina imunologije, citologije, infektologije, onkologije, epidemiologije, higijene i dr.
Vizija Kliničke mikrobiologije je dvostruka; podignuti kvalitet laboratorijske dijagnostike na najviši nivo, pridržavajući se svjetskih standarda naučnog i stručnog rada, te stvoriti savremenu naučnu bazu u oblasti biomedicine.
ISTORIJAT MIKROBIOLOGIJE U SARAJEVU
Mikrobiološka dijagnostika u Sarajevu ima veoma dugu i bogatu historiju, koju su gradili brojni stručnjaci i naučnici uz pomoć svojih saradnika. Zvanična istorija mikrobiologije u Sarajevu počinje 1905. godine kada je počela bakteriološka dijagnostika u Zemaljskoj bolnici u prostorijama tadašnje prosekture, a uvodi je dr. Emil Prašek-patolog. 1921. god. bakteriološku dijagnostiku nastavljaju dr. Ernest Kaunić i prim. dr. Relja Kašiković.
Između dva Svjetska rata, bakteriologija je rađena u Državnoj bolnici i u to vrijeme se već dijeli na kliničku i vankliničku koja je rađena u Higijenskom zavodu.
1948. godine osnovan je Institut za mikrobiologiju Medicinskog fakulteta u Sarajevu. Njegov osnivač i prvi šef bio je prof. dr. Robert Fried. Prof. dr. Robert Fried je opremio Institut, uz pomoć Svjetske zdravstvene organizacije, Komisije za međunarodnu zdravstvenu saradnju, KOMNIS-a, Centralnog odbora Jugoslovenskog crvenog krsta, Zavoda za socijalno osiguranje i drugih organizacija.
1952 godine osnovan je Institut za virusologiju i imunologiju na Medicinskom fakultetu u Sarajevu. Pod rukovodstvom prof. dr. Aleksandra Terzina Institut za virusologiju je postao Referalni laboratorij Svjetske zdravstvene organizacije za influencu.
Prije Drugog svetskog rata bakteriologijom i parazitologijom su se većinom bavili specijalisti patologije i higijene. Osnivanjem Instituta za mikrobiologiju i virusologiju uvodi se i specijalizacija iz medicinske mirobiologije, tako da su od 1952-1962 godine oba Instituta pored rutinskog, naučno-istraživačkog i nastavnog rada, radili i na edukaciji ljekara specijalizanata iz područja medicinske mikrobiologije.
Juna 1962 godine počelo je sa radom Odjeljenje za mikrobiologiju Klinike za infektivne bolesti. U to doba formiraju se bolničke mikrobiološke laboratorije u sastavu različitih klinika i zavoda.
1974 godine otpočinju integracijski procesi bolničke i mikrobiologije Medicinskog fakulteta u Institut za mikrobiologiju „Dr. Robert Fried“. Ubrzo, 1976 godine Institutu su pristupili Mikrobiološka laboratorija Klinike i poliklinike za dječije bolesti na lokaciji Jezero i 1979 godine mikrobiološka laboratorija Zavoda za kožne i venerične bolesti na lokaciji Nahorevo. Da bi održali neposredni kontakt specijalista mikrobiologa sa kliničarima Institut je zadržao na klinikama postojeće kapacitete i to: Bolnica Koševo, Klinika za infektivne bolesti, lokacija Jezero i lokacija Nahorevo. Najveći dio Instituta bio je lociran u prostorijama Medicinskog fakulteta.
Integracijski procesi doveli su do koncentracije visokog stručnog kadra, opreme i novčanih sredstava. Otvorena su odjeljenja za bakteriologiju, virusologiju, imunologiju i parazitologiju, te odsjek za hranljive podloge, sa ukupno 17 laboratorija. Od 50 zaposlenih u 1974 godini broj je porastao na 112 u 1991 godini od čega je bilo 30 specijalista.
U Institutu za mikrobiologiju „Dr. Robert Fried“ su osnovane nove subspecijalističke laboratorije jedine u BiH i to: laboratorija za dijagnostiku anaerobnih infekcija, laboratorij za proizvodnju kulture tkiva, laboratorij za izolaciju i tipizaciju enterovirusa, herpes virusa i adenovirusa na kulturi ćelija, laboratorij za dijagnostiku leptospiroznih infekcija, laboratorij za elektronsku mikroskopiju i laboratorij za imunoparazitologiju.
U toku ratnog perioda od 1992- 1995. god. nanesena je ogromna šteta Institutu za mikrobiologiju, imunologiju i parazitologiju „Dr. Robert Frid“. Odmah nakon agresije na BiH i Sarajevo, Institut je ostao bez rukovodstva i od 112 uposlenika ostalo je svega 30. Institut je ostao bez Odjeljenja za virusologiju, smještenog u prostorijama Zavoda „Dr. Ernest Grin“, na lokalitetu Nahorevo i laboratorije, koja je bila stacionirana u krugu Klinike za dječije bolesti, lokalitet Jezero. Sa Odjeljenjem za virusologiju, izgubljena je vrlo skupocijena i sofisticirana oprema. Od predratnih 17 laboratorija u funkciji je ostalo samo 9.
Rad u vanrednim, ratnim uslovima je ukazao na neophodnost preseljenja mikrobiologije u krug Kliničkog centra. Institut za mikrobiologiju, imunologiju i parazitologiju “Dr Robert Fried” se podijelio na dva dijela: kliničku mikrobiologiju, koja je postala organizaciona jedinica KCU Sarajevo pod nazivom OJ “Institut za mikrobiologiju, imunologiju i prazitologiju” i Katedru za mikrobiologiju Medicinskog fakulteta. U okviru Instituta bila su aktivna tri odjeljenja: Odjeljenje za bakteriologiju, Odjeljenje za parazitologiju, Odjeljenje za imunologiju i odsjek za proizvodnju hranljivih podloga i sterilizaciju, te laboratorija u ratnoj bolnici „Igman“ u Fojnici.
U posljednje dvije decenije Klinička mikrobiologija se intenzivno razvijala. 2012 godine postaje Referalna laboratorija Svjetske zdravstvene organizacije za osipne zarazne bolesti, formirana je laboratorija za kontrolu bolničkih infekcija, uvedena je automatizacija u identifikaciji i određivanju rezistencije bakterija, a molekularna dijagnostika se ubrzano razvijala prateći trendove razvoja u svijetu, tako da se danas koristi u dijagnostici svih patogena, bakterijskih, virusnih, gljivičnih i parazitarnih. Od 2017 uvedena je izolacija virusa na kulturi stanica čime su stečeni uslovi za sticanje statusa Nacionalnog influenca centra. 2021. godine uvodi se sekvencioniranje slijedeće generacije (NGS) za respiratorne patogene i mehanizme rezistencije kod bakterija. Intenziviran je i naučnoistraživački rad. Publikovane su knjige, brojni radovi, odbranjene doktorske disertacije i veliki broj magistarskih radova; laboratorijski tehničari su se doedukovali u inžinjere laboratorijske dijagnostike. Uposlenici OJ Klinička mikrobiologija su uključeni u značajan broj projektnih aktivnosti, a nastavni proces i danas predstavlja značajnu bazu za nastavu iz oblasti mikrobiologije. Također se kontinuirano obavlja i edukacija svih profila zdravstvenih radnika.
Zahvljujući entuzijazmu uposlenika i intenzivnoj međunarodnoj saradnji, OJ Klinička mikrobiologija KCU Sarajevo je respektabilna stručna i naučno-istaživačka ustanova u regionu, koja ravnopravno učestvuje na svjetskom nivou u razmjeni znanja i iskustava iz oblasti mikrobiologije.
Saradnja sa međunarodnim institucijama
OJ Klinička mikrobiologija je aktivno uključena u međunarodnu saradnju. Postala je član mnogih naučnih i stručnih udruženja i mreža, kao što su: CAESAR (Central Asian and European Surveillance of Antimicrobial Resistance network) mreže za praćenje rezistencije invazivnih izolata za koju obavlja koordinatorsku ulogu na području Federacije Bosne i Hercegovine; Evropskog centra za kontrolu bolesti (ECDC); Regionalne mreže za nadzor influence (SZO); Evropske mreže za kontrolu virusnih uvezenih bolesti (ENVID), IFIC (Međunarodno udruženje za kontrolu infekcija); FEMS (Udruženje svih Europskih mikrobioloških društava) i dr.
Uspostavljena je saradnja sa slijedećim institucijama:
- Institutom Pasteur, Francuska kroz učešće u mreži MediLabSecure ( Preventing Vector Borne Diseases around the Mediterranean and Black Sea regions by creating new networks) finansiran je od strane Europske komisije, ima za cilj da stvori okvir saradnje u cilju poboljšanja nadzora nad zaraznim bolestima koje se prenose vektorima, biološke sigurnosti, komunikacije i obuke između laboratorija;
- Robert Koch Institutom u Berlinu- Eksterna kontrola kvaliteta i stručna pomoć
- Referalnom laboratorijaom u Luxemburgu za nadzor nad osipnim zaraznim bolestima. Ova laboratorija koordinira sve aktivnosti po pitanju eksterne kontrole rada Referalnih laboratorija, slanje reagenasa, edukacije i treninzi, pomoć kod izrade procedura rada i sl.
- CDC laboratorijom za nadzor nad influencom (Medison, USA) kroz projekat Nadzor i odgovor nad ptičijom i pandemijskom gripom“ u zemljama Jugoistočne Europe provodi Centar za nadzor i kontrolu zaraznih oboljenja – Centre for Disease Prevention and Control (CDC).
- The Francis Crick Instiute, London, UK-Eksterna kontrola kvaliteta i stručna pomoć
- Technical University of Denmark DTU i Statens Serum Institut (SSI): saradnja u okviru projekta EURGen-RefLabCap. BiH je prepoznata kao prioritena zemlja za jačanje kapaciteta laboratorija u nadzoru nad antimikrobnom rezistencijom, a OJ Klinička mikrobiologija kao Referalna laboratorija za implementaciju projekta.
Aktuelne projektne aktivnosti:
- The global Antimicrobial Consumption and Resistance Point Prevalence Survey (GLOBAL PPS).
- Strengthening the capacity to monitor and respond to avian and pandemic influenza in Bosnia and Herzegovina financed by Centers for Disease Control and Prevention, CDC.
- MediLabSecure (MLS) „Preventing Vector-Borne Diseases Around the Mediterranean and BlackSea Reagions by Creating New Networks”. https://www.medilabsecure.com/
- Monitoring of SARS-CoV-2 genome and evolutionary diversity in BIH (FBIH) Federal Ministry of Education and Science (2021)
- Application of next generation sequence (NGS) in typing and characterization of carbapenemase producing hospital isolates of enterobacteria (2022-2023)
- Ministry of Science, Education and Youth of Sarajevo Canton.
- EURGen-RefLabCap https://www.eurgen-reflabcap.eu/
Programi vanjskih procjena kvaliteta (eng. External Quality Assessment, skr. EQA) u kojoj OJ Klinička mikrobiologija sudjeluje u periodu 2009 do danas:
- WHO external quality assessment programme (EQAP) for the detection of influenza virus subtype A and subtype B (optional) by RT-PCR.
- WHO external quality assessment programme (EQAP) for the detection of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 by RT-PCR.
- ECDC European SARS-CoV-2 and Influenza bioinformatics external quality assessment (ESIB-EQA)
- ECDC and Charite EQA Scheme for molecular diagnostics of SARS-CoV-2 variants
- WHO External Quality Assessment Programme for the detection of influenza viruses/SARS-CoV-2 by RT-PCR
- EISN Influenza virus molecular detection and typing EQA programme
- EQA SARS-CoV-2 Institute of virology scientific, Charite Global health Berlin
- WHO external quality assessment programme (EQAP) for measles and rubella virus serology.
- WHO-INSTAND mEQA schemes:
- 991 TK 20 Qualitative detection of measles virus (real-time RT-PCR)
- 991 TK 40 Genotyping (sequencing) of measles virus
- 992 TK 20 Qualitative detection of rubella virus (real-time RT-PCR)
- 992 TK 40 Genotyping (sequencing) of rubella virus
- INSTAND EQAS (in cooperation with Institut Pasteur/MediLabSecure project) for Chikungunya virus (392) (real-time RT-PCR)
- INSTAND EQAS (in cooperation with Institut Pasteur/MediLabSecure project) for West Nile virus (391) (real-time RT-PCR)
- QCMD MediLabSecure 2018 MED_MERS18, MED_ZIKA18, MED_CHIK18, MEDWNV18
- WHO, CAESAR, UK NEQAS EQA EXERCISE Antimicrobial susceptibility testing
- EQA – Ispitivanje osjetljivosti/otpornosti M.tuberkuloze na prvu liniju antituberkulotika; nadnacionalni laboratorij iz Njemačke:Istraživački centar Borstel; Leibniz centar za medicinu i bioznanosti / Medicinski zavod, Nacionalni referentni centar za mikobakterije
- ECDC UK NEQAS PHE European Gonococcal Antimicrobial Susceptibility Sureveillance Programme
- DTU, SSI EURGenRefLabCap EQA 2022 Technical and analytical skills for WGS based carbapenem-resistant Enterobacterales (CRE) and colistin-resistant CRE (CCRE) resistome profiling and high-risk clone/plasmid identification
- ECDC, PHE External Quality Assessment (EQA) for supporting the surveillance of Legionnaires disesase
Galerija
novosti
